WAO Finan Audit Welsh v0_3 19/6/06 15:38 Page 129 Mehefin 2006www.wao.gov.ukArchwiliad ariannol o lywodraeth ganologa chyrff y GIG yng Nghymru: 2006WAO Finan Audit Welsh v0_3 19/6/06 15:38 Page 2Archwiliad ariannol o lywodraeth ganolog a chyrff y GIG yng Nghymru: 2006Archwilydd Cyffredinol Cymru 2006 Paratowyd yr adroddiad hwn i’w gyflwyno gerbron y Cynulliad Cenedlaethol o dan DdeddfLlywodraeth Cymru 1998. Roedd tîm Swyddfa Archwilio Cmyru aÕm cynorthwyodd i baratoi ’r addrodiad hwn yn cynnwys Clare Edge, Geraint Morgan, Mike Usher a David Wood.Mae’r Archwilydd Cyffredinol yn gwbl annibynnol o’r Cynulliad Cenedlaethol a’r Llywodraeth.Mae’n archwilio ac yn gwirio ac yn ardystio cyfrifon y Cynulliad a chyrff cyhoeddus a noddirgan, neu sy’n gysylltiedig â’r Cynulliad, gan gynnwys cyrff y GIG yng Nghymru. Hefyd, maeganddo’r hawl statudol i wneud adroddiad ar gynildeb, effeithiolrwydd ac effeithlonrwydd ycyrff hynny ac i wella’u defnydd o adnoddau wrth gyflawni’u dyletswyddau.Mae’r Archwilydd Cyffredinol hefyd yn penodi archwilwyr i gyrff llywodraeth leol yngNghymru, yn cynnal a hyrwyddo astudiaethau gwerth am arian yn y sector llywodraeth leolac yn archwilio cydymffurfiaeth â gofynion gwerth gorau dan Rhaglen Cymru ar gyferGwella. Fodd bynnag, er mwyn diogelu safle cyfansoddiadol llywodraeth leol, nid yw’radrodd yn ôl yn benodol i’r Cynulliad ar y gwaith llywodraeth leol hwn.Yr Archwilydd Cyffredinol a’i staff gyda’i gilydd yw Swyddfa Archwilio Cymru ...
Archwiliad ariannol o lywodraeth ganolog a chyrff y GIG yng Nghymru: 2006
Page1
WFOAP83:51
Mae’r Archwilydd Cyffredinol yn gwbl annibynnol o’r Cynulliad Cenedlaethol a’r Llywodraeth. Mae’n archwilio ac yn gwirio ac yn ardystio cyfrifon y Cynulliad a chyrff cyhoeddus a noddir gan, neu sy’n gysylltiedig â’r Cynulliad, gan gynnwys cyrff y GIG yng Nghymru. Hefyd, mae ganddo’r hawl statudol i wneud adroddiad ar gynildeb, effeithiolrwydd ac effeithlonrwydd y cyrff hynny ac i wella’u defnydd o adnoddau wrth gyflawni’u dyletswyddau. Mae’r Archwilydd Cyffredinol hefyd yn penodi archwilwyr i gyrff llywodraeth leol yng Nghymru, yn cynnal a hyrwyddo astudiaethau gwerth am arian yn y sector llywodraeth leol ac yn archwilio cydymffurfiaeth â gofynion gwerth gorau dan Rhaglen Cymru ar gyfer Gwella. Fodd bynnag, er mwyn diogelu safle cyfansoddiadol llywodraeth leol, nid yw’r adrodd yn ôl yn benodol i’r Cynulliad ar y gwaith llywodraeth leol hwn. Yr Archwilydd Cyffredinol a’i staff gyda’i gilydd yw Swyddfa Archwilio Cymru. Am fwy o wybodaeth am Swyddfa Archwilio Cymru, byddwch cystal ag ysgrifennu at yr Archwilydd Cyffredinol yn y cyfeiriad uchod; ffôn 029 2026 0260, e-bost: wales@wao.gov.uk, neu ymwelwch â’r wefan http://www.wao.gov.uk
Archwiliad ariannol o lywodraeth ganolog a chyrff y GIG yng Nghymru: 2006
2ega
Archwilydd Cyffredinol Cymru 2006 Paratowyd yr adroddiad hwn i’w gyflwyno gerbron y Cynulliad Cenedlaethol o dan Ddeddf Llywodraeth Cymru 1998. Roedd tîmSddfawyitorabaidmyruioChwilArcywdorohtcnyamÕ’r addrodiad hwn yn cynnwysClare Edge, Geraint Morgan, Mike Usher a David Wood.
AduninalehstiW31v0_069/6/
ge3Pa
Adroddiad a gyflwynwyd gan Archwilydd Cyffredinol Cymru i’r Cynulliad Cenedlaethol ar 29 Mehefin 2006
6/0/91:58361WetdiAu_3v0hlsAWnaniFO
/9160/65183:agP4e
Cynnwys Crynodeb6 1 Rhan 1: Archwilydd Cyffredinol Cymru sy’n gyfrifol am archwilio ar draws sector cyhoeddus Cymru ac mae wedi rhoi barn archwilio ddiamod ar yr holl gyfrifon8 Fy rôl fel Archwilydd Cyffredinol Cymru 8 Sut y cyflawnir fy ngwaith 9 Sut ydw i’n cyflwyno adroddiad ar gas 9gliadau fy ngwaith archwilio Canlyniadau archwiliadau 2004/2005 9 2 Rhan2: Er bod cyfrifon yn cael eu paratoi yn gynt, mae angen gwella’r rheolaethau dros wariant grant, rheoli asedau a safonau talu10 Perfformiad talu 12 3 Rhan 3: Mae diwygiadau strwythurol wedi cynnwys trefniadau atebolrwydd newydd yn Llywodraeth Cynulliad Cymru ac mae’r trefniadau ar gyfer rheoli ariannol a rheoli risg yn gwella’n gyffredinol14 Mae gweithredu diwygiadaustrwythurol newydd y Cynulliad Cenedlaethol yn arwain at newidiadausylweddol i’r amgylcheddau busnes 14lle y byddaf yn cynnal fy archwiliadau Gweithredwyd trefniadau atebolrwydd newydd o fewn Llywodraeth Cynulliad Cymru i helpu isicrhau’r gwelliannau gofynnol o’r diwygiadaustrwythurol 15 Mae pob corff yn parhau i wneud cynnydd da wrth ddatblygu eisystemau rheoli risg ac ariannol, ond ceir heriau parhausyn y maeshwn 15 Gwella’r defnydd o wybodaeth ariannol 16 4 Rhan 4: Mae Gwerth Cymru yn parhau i helpu i wella proses gaffael y sector cyhoeddus18 Gwerth Cymru (Caffael) 18 Contractau caffael ar y cyd Cymru gyfan 18 Cymryd rhan yng ngweithgareddau Gwerth Cymru 18 Archwiliad ariannol o lywodraeth ganolog a chyrff y GIG yng Nghymru: 2006
anAFinWAO_03hsvWleduti
60/9/631v_0elshitWAudinanFOAW8P513:5
5 Rhan 5: Mae’r Comisiwn Ewropeaidd wedi dirwyn bron pob un o raglenni 1994-1999 i ben a cheir arwyddion bod prosesau rheoli ariannol yn gwella o ran prosiectau a ariennir gan yr UE20 CronfeyddS 20trwythurol Ewropeaidd 6 Rhan 6: Mae cyrff Llywodraeth Ganolog yn gwneud cynnydd da o ran gofynion y Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth23 7 Rhan 7: Bydd y diwygiadau a gynigiwyd ym Mesur Llywodraeth Cymru, a’r cynigion ar gyfer Cyfrifon Llywodraeth Gyfan, yn achosi newidiadau sylweddol i’r ffordd y mae’r Cynulliad yn rheoli cyllid cyhoeddus Cymru ac yn rhoi cyfrif amdano25 Mesur Llywodraeth Cymru 25 Cyfrifon Llywodraeth Gyfan 26 Atodiad Atodiad 1: Cyfrifon a gwmpes 27ir gan yr adroddiad hwn Atodiad 2: Rhestr o’r adroddiadau Gwerth am Arian a gyhoeddwyd yn ystod 2004/2005 30 Archwiliad ariannol o lywodraeth ganolog a chyrff y GIG yng Nghymru: 2006
gae
1683:5910/6/
1 A yw’r GIG yng Nghymru yn Ymdopi o fewn yr Adnoddau Ariannolsydd ar Gael Iddo?, a gyhoeddwyd ganSwyddfa Archwilio Cymru ar 12 Ebrill 2006.
2 3
6Archwiliad ariannol o lywodraeth ganolog a chyrff y GIG yng Nghymru: 2006
4 5 6
sector cyhoeddus. Fodd bynnag, yn fy adroddiad diweddar ar gyflwr cyllid y GIG yng Nghymru, nodaisfod rhai o gyrff y GIG yn rhagweld na allent o bosibl gyflawni eu dyletswyddau ariannol statudol.1Mae hyn, ynghyd â’r diffygion parhaus mewn meysydd pwysig megisansawdd rhagolygon ariannol yn pwysleisio bod angen rhagor o ymdrechion isicrhau gwelliannau parhausar drawsy GIG yng Nghymru. Mae’r adroddiad yn amlygu hefyd y camau a gymerwyd gan Gyrff Cyhoeddusa Noddir gan y Cynulliad i weithredu’rsystemausydd eu hangen i reoli gofynion y Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth, a’r buddiannau parhausa wireddir ynsgîl y mentrau ym maescaffaelsector cyhoeddusyng Nghymru y mae Llywodraeth Cynulliad Cymru wedi eu harwain. Ym misEbrill 2006, rhoddodd Llywodraeth Cynulliad Cymru ransylweddol o’i rhaglen diwygio strwythurol ar waith ar drawssector Llywodraeth ganolog Cymru. Roedd hyn yn cynnwysdiddymu nifer o gyrff a noddir ac ymgorffori euswyddogaethau o fewn Llywodraeth Cynulliad Cymru ei hun. Mae’r adroddiad yn nodi rhai o’r prif gamau gweithredu a gymerwyd gan Lywodraeth y Cynulliad i wella ei threfniadau Llywodraethu a rheoli ariannol i ymdopi â’r cyfrifoldebau mwy hyn. Fodd bynnag, bydd y diwygiadaustrwythurol a roddir ar waith bellach, yn rhoi hyd yn oed mwy o bremiwm ar argaeledd gwybodaeth rheoli ariannol gadarn i ategu amcanionstrategol ac amcanion busnesy Cynulliad. Mae’r adroddiad yn disgrifio rhywfaint o’r gwaithsy’n mynd rhagddo i atgyfnerthu prosesau cyflwyno adroddiadau
1
Mae’n bleser gennyf gyflwyno fy ail adroddiad ar yr archwiliad ariannol o gyrffsector cyhoeddus Cymru erscael fy mhenodi yn Archwilydd Cyffredinol Cymru ar 1 Ebrill 2005. Mae’r adroddiad yn crynhoi canlyniadau fy ngwaith archwilio ariannolsy’n ymwneud â chyfrifon 2004/2005 Cynulliad Cenedlaethol Cymru a’i gyrff cyhoedduscysylltiedig ac, am y tro cyntaf eleni, gyfrifon cyrff lleol y GIG yng Nghymru, gan adlewyrchu fy rôl newydd fel archwilydd allanol statudol y cyrff hyn. Mae’r adroddiad hefyd yn cwmpasu gwaith arall a wnaed hyd at 31 Mawrth 2006, gan gynnwysyr archwiliad o brosiectau a ariennir gan Ewrop. Mae fy ngwaith archwilio ariannol yn fy ngalluogi i roi sicrwydd annibynnol y caiff y datganiadau ariannol blynyddol eu paratoi’n briodol a bod incwm a gwariant wedi’u cymhwyso at y dibenion a fwriadwyd ganstatudau perthnasol y Deyrnas.gidneU Yn gyffredinol, rwyf o’r farn bodsafonau rheoli ariannol a gonestrwydd mewn Llywodraeth ganolog a’r GIG yng Nghymru yn parhau’n dda. Rhoddwyd barn ddiamod ar yr holl gyfrifon a archwiliwyd yn ystod 2005/2006. Mae gwaith cadarnhaol gan Lywodraeth Cynulliad Cymru a chyrff eraill o ran prosiect ‘Cau Ynghynt’y Trysorlys yn parhau i wella amseroldeb cyhoeddi cyfrifon y sector cyhoeddus. Gwnaed rhagor o gynnydd da hefyd gan gyrff a archwilir o ran ymgorffori prosesau rheoli risg o fewn gweithrediadau eu busneso ddydd i ddydd er mwyn ategu prosesau Llywodraethu effeithiol a chynnal busnescyhoeddusyn briodol; maesy mae’r GIG wedi bod yn flaenllaw ynddo yn y blynyddoedd diwethaf ymhlithsefydliadau’r
Pa6ge
Crynodeb
annOiFAWv0_3lshtWeAudi
inFAOW
Jeremy Colman 29 Mehefin 2006 Archwilydd Cyffredinol Cymru
ariannol drwy ddefnyddiosystemau cyfrifyddu cyfrifiadurol yn well, ond mae hefyd yn pwysleisio bod angen i bob corff adolygu ei weithdrefnau presennol yn barhausyn y maeshwn. Mae hefyd yn amlygu’r modd y caiff prosiectau a ariennir gan Ewrop eu rheoli’n ariannol fel maeslle y mae gwelliannau yn dechrau dod i’r amlwg, ond lle y ceir problemau o hyd. Bydd Mesur Llywodraeth Cymrusydd gerbron y Senedd ar hyn o bryd yn arwain at gyfansoddiad a strwythur diwygiedig ar gyfer Cynulliad Cenedlaethol Cymru, oscaiff ei ddeddfu. Byddai hyn hefyd yn golygu newidiadau i’r modd y gweinyddir cyllid cyhoeddusgidebnnnra,uyhymrgNgynyrw sefydlu Cronfa Gyfunol Cymru. MaeSwyddfa Archwilio Cymru mewnsefyllfa unigryw i weithio gydaswyddogion y Cynulliad wrth iddyntsefydlu’r systemau a’rstrwythurau newydd a fydd yn codi o gynigion y Mesur wrth iddynt gael eu deddfu.
7
93:gaP7e
8
Edrychaf ymlaen at ddaparu cefnagaeth barhâol i gyrff cyhoeddusledled Cymru wrth iddyntsicrhau gwelliannau yn y gwaith o ddarparu gwasanaethau cyhoeddus, a rhoisicrwydd annibynnol ar wariant cyhoeddusi’r Cynulliad Cenedlaethol a phobl Cymru.
Archwiliad ariannol o lywodraeth ganolog a chyrff y GIG yng Nghymru: 2006
Rhan 1: Archwilydd Cyffredinol Cymru sy’n gyfrifol am archwilio ar draws sector cyhoeddus Cymru ac mae wedi rhoi barn archwilio ddiamod ar yr holl gyfrifon
1.5Yn yr un modd ag archwilwyr ysector preifat, rwy’n cynnal fy archwiliadau ariannol yn unol â’r safonau archwilio a gyhoeddwyd, neu a fabwysiadwyd, gan y Bwrdd Arferion Archwilio. O 2005/2006, mae’r fframwaith y bydd archwilwyr ac arolygwyr yng Nghymru yn mynd ati i gyflawni eu gwaith yn unol ag ef hefyd wedi cael ei ddiffinio gan fy Nghod Ymarfer Archwilio ac Arolygu. Datblygwyd hwn fel dogfen gynhwysfawr yn seiliedig ar egwyddorion ac mae ar gael yn www.wao.gov.uk. 1.6Rwy’n cynllunio fy archwiliadau i fodloni fy hun bod arian a ddarperir i Gynulliad Cenedlaethol Cymru a chanddo wedi’i ddefnyddio, ym mhob agwedd berthnasol, at y dibenion bwriadedig yn unig –rheoleidd-dra. Rwyf hefyd yn ystyried i ba raddau y trafodwyd arian cyhoeddusac y cynhaliwyd busnescyhoeddusynbriodol. 1.7Mae archwilwyr yn rhoi adborth adeiladol istaff cyrff a archwilir ar bob cam o’r archwiliad. Fodd bynnag, codir materion rheolaeth ariannol sylweddol yn ffurfiol ar ddiwedd yr archwiliad ar ffurf llythyr rheoli at y rhaisy’n gyfrifol am lywodraethu o fewn y corff a archwilir. Ystyr rheolaeth ariannol yn y cyd-destun hwn yw’r doreth o reolaethau rheoli a gweithdrefnolsy’n hyrwyddo cyfrifyddu priodol a gwarchod arian cyhoeddus, ac yn atal neu’n canfod achosion o dorri rheoleidd-dra neu briodoldeb. Nod yr archwilwyrsy’n gweithio ar fy rhan yw darparu argymhellion ymarferol i gynorthwyo’r broseso reoli cyrff a archwilir wrth wella eu perfformiad heb greu biwrocratiaeth ddiangen. 1.8Ar gaisPrifSwyddog Cyfrifyddu Llywodraeth y Cynulliad, rwyf hefyd yn cynnal adolygiadau ychwanegol o Gyrff Cyhoeddusa Noddir gan y
1.1Mae’r adroddiad hwn yn crynhoi canlyniadau fy archwiliad a’m hardystiad o gyfrifon 2004/2005. Mae’r adroddiad hefyd yn crynhoi canlyniadau gwaith archwilio ariannol arall a wnaed ganstaff SArchwilio Cymru ar fy rhan yn ywyddfa stod blwyddyn ariannol 2005/2006. 1.2dan y ddeddfwriaeth a greoddSwyddfa Archwilio Cymru ar 1 Ebrill 2005, deuthum o’r dyddiad hwnnw ymlaen yn archwilydd allanolstatudol ar gyfer holl ymddiriedolaethau’r GIG a’r holl fyrddau iechyd lleol yng Nghymru. Fel y cyfryw, cafodd canlyniadau holl gyrff y GIG eu cynnwysyn yr adroddiad hwn, eleni am y tro cyntaf. Ceir rhestr lawn o’r cyrff a gynhwyswyd ynAtodiad 1. 1.3Nid yw’r adroddiad hwn yn ymdrin yn fanwl â gwaith archwilio perfformiadSwyddfa Archwilio Cymru,sy’n ategu fy mhroseso gynhyrchu adroddiadau cenedlaethol cyhoeddedig. Yn ystod 2004/2005 cyhoeddaischwe adroddiad o’r fath, a restrir ynAtodiad 2acsydd ar gael ar y rhyngrwyd yn www.wao.gov.uk. Ystyrir yr adroddiadau hyn ar wahân gan Bwyllgor Archwilio Cynulliad Cenedlaethol Cymru, ac mae cofnodion cyfarfodydd y Pwyllgor ar gael ar wefan y Cynulliad yn www.Cymru.gov.uk. Fy rôl fel Archwilydd Cyffredinol Cymru 1.4Mae’n ofynnol i mi, yn unol âstatud, archwilio ac ardystio cyfrifon blynyddol Cynulliad Cenedlaethol Cymru, y cyrff cyhoeddusa noddir ganddo a rhai cyrff cyhoedduseraill, gan gynnwyssefydliadau GIG lleol yng Nghymru, a chyflwyno adroddiadau ar fy nghanfyddiadau a’m barn archwilio i’r Cynulliad. Rwyf hefyd yn gyfrifol am benodi’r archwilwyr i’r holl gyrff Llywodraeth leol, gan gynnwys byrddau prawf, y pedwar awdurdod heddlu a’r tri awdurdod parc cenedlaethol yng Nghymru.
8ariannol o lywodraeth ganolog a chyrff y GIG yng Nghymru: 2006Archwiliad
0v3_916/0/61nanAuditWelshAWiFO
Cynulliad. Mae’r adolygiadau hyn yn rhoisicrwydd iSut ydw i’n cyflwyno adroddiad ar uwch reolwyr y cyrff hynny aswyddogion Llywodraethliad chwilio Cynulliad Cymrusy’n ychwanegol at ysicrwydd agasg au fy ngwaith ar geir gan yr archwiliad allanolsafonol o’r cyfrifon1.10Rwy’n cyflwyno adroddiad ar ganlyniadau fy blynyddol. Mewn llawer o achosion, mae’ ngwaithr gwaith archwilio ariannol drwy: hwn yn ychwanegu gwerth drwy argymell gwelliannau isystemau, rheolaethau a gweithdrefnau gweithredu.■dystysgrifau archwilio ar y datganiadau ariannol; Sut y cyflawnir fy ngwaith ■adroddiadau cyhoeddedig ar gyfrifon; 1.9Ar gyfer blwyddyn ariannol 2004/2005, archwiliais 65 o gyfrifon o fewn Llywodraeth ganolog a■adroddiadau heb eu cyhoeddi i reolwyr y cyrff sectorau’r GIG. Cefaisgymorth i gyflawni’r gwaith a archwiliwyd. hwn ganstaffSwyddfa Archwilio Cymru a hefyd gan gontractwyr archwilio’rsector preifat.Canlyniadau archwiliadau 2004/2005 d gPaanraytoCwyyndullyiacdyferiehscryffandoidrun,yynylodoolyfgforiblnrywiiamadondga1.11Rhoddaisfarn archwilio ddiamod ar y 65 o gyfrifon chyrff eraill, a chan gyrff lleol y GIG, a chyda’ ardyi astiwyd gennyf o ran blwyddyn ariannol gilydd roeddent yn cynnwysgwariant o ryw £11.9 2004/2005. Cyhoeddaisddau adroddiad biliwn a ariannwyd gan gyllideb bloc Cymru. Maesylweddol hefyd yn ystod y flwyddyn ynsgîl fy archwiliad o’r cyfrifon. Roedd a wnelo’r rhain â aFrficghuwril1iwdognadnys/2045.00yfrifonaiwyrmaBwrddycyraeIrtiifhnyGartmheaae–gntcoctraaauygrref y yn ys adnewyddutod 20swyddfeydd newydd,2a Chyngor Cenedlaethol Cymru drosAddysg a Hyfforddiant (ELWa) – gwariant ar ddysguseiliedig ar waith.3
Ffigur 1: Y 65 o gyfrifon a archwiliwyd gan Archwilydd Cyffredinol Cymru, 2004/2005 Byrddau Iechyd Lleol (22) Cyfrifon eraill (5)
Paratowyd gan Gynulliad Cenedlaethol Cymru (8) Cyfrifon elusennol (1) Cyfrifon Cronfa Bensiwn (1) Ymddiriedolaethaur GIG(14)
Cyfrifon Incwm a Gwariant Cyrff Cyhoedduseraill a Noddir gan y Cynulliad (14) Ffynhonnell: Dadansoddiad Swyddfa Archwilio Cymru
Pa395:
Archwiliad ariannol o lywodraeth ganolog a chyrff y GIG yng Nghymru: 2006
2Cyfrifon Bwrdd yr Iaith Gymraeg 2004-05– cyflwynwyd ar 23 Awst 2005. 3Cyfrifon Cyngor Cenedlaethol Cymru dros Addysg a Hyfforddiant 2004-05– cyflwynwyd ar 21 Mawrth 2006.raining for Wales Accounts 2004-05– laid on 21 March 2006.
9
9ge
W01
Rhan 2: Er bod cyfrifon yn cael eu paratoi yn gynt, mae angen gwella’r rheolaethau dros wariant grant, rheoli asedau a safonau talu 2.1Maesafonau rheolaeth ariannol ar drawscyrff a2.4Codwyd y maesparatoi a chyflwyno cyfrifon ar archwilir ledled Cymru yn parhau i fod yn uchel, ac gyfer archwiliad gan gyrff llywodraeth ganolog fel yn parhau i wella. Er enghraifft, penderfynaisfod mater yn adroddiad y llynedd. Mae’n bleser angen gwneud traean yn llai o ars nodi bod nifer yr argymhellion archwilio yn gennyfylwadau mewn llythyrau at reolwyr o rans y maeafonau rheolaethshwn wedi lleihau eleni, ond gofynnaf i fewnol, o gymharu â’r flwyddyn flaenorol, ac rwy’nsector y GIGsicrhau ei fod hefyd yn mynd i’r afael falch, yn yr un modd, o nodi bod y gwelliannau i’r â’r meysydd gwella amrywiol a nodwyd yn ystod y systemau caffael a nodwyd gennyf yn adroddiad y flwyddyn i ddod. Bydd gwelliannau parhausyn y llynedd wedi parhau. maeshwn hefyd yn hanfodol, er mwyn i bob corff a archwilir allu bodloni gofynion menter “cau 2.2Wrth geis y Trycynorthwyo rheolwyr o fewn y cyrff a ynghynt”io sorlys, y bwriedir iddisicrhau bod archwilir gennyf i barhau i wella trefniadau rheoli cyfrifon blynyddol pob corff cyhoeddusyn cael eu ariannol, cododd fystaff ystod eang o argymhellion cyhoeddu yn gynharach (ceir rhagor osylwadau drwy lythyrau i reolwyr ac adroddiadausicrwydd ar y pwnc hwn yn Rhan 3) ychwanegol o ran datganiadau ariannol 2004/2005.2.5Mae’n bwysig bod cyrff a archwilir yn adeiladu ar y gwelliannau cyffredinol a nodwyd eleni, ac yn 2.3MaeFfigur 2 ceiyn crynhoi prif ganfyddiadau fysio gweithredu’r holl argymhellion o fewn yr ngwaith archwilio eleni. amserlenni cytûn. Astudiaeth achos 1: Mae’r broses o baratoi cyfrifon blynyddol yn gyflym yn faes o welliant parhaus yn dilyn argymhellion o archwiliadau blaenorol Llwyddodd y rhan fwyaf o’r cyrff a archwiliwyd i weithredu o fewn eu hamserlenni ar gyfer paratoi cyfrifon cytûn yn ystod 2004/2005. Roedd hyn yn gyflawniad sylweddol ar draws y Cynulliad, y cyrff a noddir ganddo a chyrff cysylltiedig eraill. Er enghraifft, cymeradwywyd holl gyfrifon unigol y 36 o gyrff y GIG erbyn y terfyn amser cytûn sef 31 Gorffennaf 2005, a chwblhawyd cyfrifon cryno cyhoeddedig y GIG ddeufis yn gynt na blynyddoedd blaenorol. Rhaid nodi yn benodol hefyd bod Llywodraeth Cynulliad Cymru wedi llwyddo i gyflwyno ei gwybodaeth am Gyfrifon y Llywodraeth Gyfan i’r Trysorlys erbyn 25 Tachwedd 2005, yn unol â’i gofynion statudol. Roedd perfformiad y Cynulliad yn welliant sylweddol o gymharu â blynyddoedd blaenorol, ac yn sgîl hyn dyfarnodd y Trysorlys ei wobr ‘sefydliad sydd wedi gwella fwyaf’ i’r Cynulliad yn y maes hwn. Roedd sefydlu Bwrdd Prosiect Cyfrifon Adnoddau ym mis Ionawr 2005, a oedd yn cynnwys aelodau o dimau cynhyrchu cyfrifon Llywodraeth y Cynulliad (yn cynnwys Cyllid y GIG) a chynrychiolwyr allanol, gan gynnwys Swyddfa Archwilio Cymru a Thrysorlys EM yn ffactor pwysig yn y canlyniad hwn. Cyfarfu’r Bwrdd yn fisol yn ystod 2005 a goruchwyliodd y broses lwyddiannus o baratoi’r cyfrifon ar gyfer 2004/2005. 10ariannol o lywodraeth ganolog a chyrff y GIG yng Nghymru: 2006Archwiliad
9Page0615:313/6/9hsle_0vudAWitFAOanin
1/9_0351/660uditanAshvWel
Ffigur 2: Mae angen gwneud gwelliannau o hyd mewn nifer o feysydd allweddol, gan gynnwys gwariant grant a rheoli asedau Disgrifiadau o feysydd ac enghreifftiau o’r meysydd gwella a nodwyd Systemau Rheolaeth Ariannol Fewnol:mae systemau rheolaeth cadarn yn hanfodol i reoli gwariant gwirioneddol mewn perthynas â’r hyn a fwriadwyd neu a gymeradwywyd. • Mae angen i’r gwaith o fonitro a rheoli gwariant grantiau fod yn fwy cadarn mewn rhai cyrff i sicrhau bod gwariant yn bodloni’ r dibenion bwriadedig. • Dylai pob system allweddol gael ei chwmpasu gan weithdrefnau ariannol ysgrifenedig ffurfiol. • Dylid adolygu balansau cyfrifyddu a’u cysoni i sicrhau cywirdeb data. Diogelu Arian Cyhoeddus ac Asedau:angen rheolaethau ffisegol a chyfrifyddu digonol dros yr asedau a ddelir, ac maemae angen sicrhau rheoleidd-dra a phriodoldeb gwariant. • Dylid cynnal adolygiadau rheolaidd o ddyledwyr i sicrhau bod camau gweithredu priodol yn cael eu cymryd o ran symiau dyledus. • Mae angen adolygu asedau sefydlog (megis tir ac adeiladau, cerbydau modur a safleoedd a pheiriannau) yn flynyddol ar gyfer diffygion, a newidiadau mewn gwerthoedd ac oes defnyddiol. Paratoi a Chyflwyno Cyfrifon ar gyfer Archwiliad:rhaid gweithredu yn unol ag amserlenni cytûn ar gyfer paratoi cyfrifon; rhaid cymhwyso gofynion technegol yn gywir; a rhaid cyflwyno dogfennau ategol o safon i ddarparu trywydd archwilio clir. • Dyliddarparu dogfennau cywir a chyflawn i ategu cyfrifon a gyflwynir i’w harchwilio. • Mae angen atgyfnerthu rheolaethau paratoi cyfrifon i sicrhau cydymffurfiaeth â gofynion y Trysorlys a safonau cyfrifyddu perthnasol, ac i sicrhau bod yr holl ffigurau sy’n ymddangos ar y gyfriflen wedi’u holrhain yn gywir.
Ffynhonnell: Dadansoddiad Swyddfa Archwilio Cymru o argymhellion i gyrff a archwiliwyd, 2004/2005
cwestiynu pa un a gafwyd cysylltiadau effeithiol rhwng cyfeiriadstrategol y GIG yng Nghymru, y brosesoweilehityegrunducainyullllfeirioo adnoddau’n well yn y tymor canolig i gyd-fynd â gofynion gwasanaeth a’r trefniadau Fframwaith Gwasanaeth a Chyllid blynyddol. Yn dilyn hyn, ystyriodd Pwyllgor Archwilio’r Cynulliad fy adroddiad yn ei gyfarfod ar 4 Mai 2006, a chyhoeddir canlyniadau ei ganfyddiadau yn ddiweddarach eleni.
agP9:3
4yw’r GIG yng Nghymru yn Ymdopi o fewn yr Adnoddau Ariannol sydd ar gael iddo?A – Ebrill 2006.
2.6Nododd fy adroddiadA yw’r GIG yng Nghymru yn Ymdopi o Fewn yr Adnoddau Ariannol sydd ar Gael Iddo?4a gyhoeddwyd ar 12 Ebrill 2006, fy nghanfyddiadau ar ansawdd cyffredinol prosesau rheoli ariannol o fewn y GIG yng Nghymru. Er fy mod yn fodlon i gyrff y GIG yng Nghymru gyflawni eu dyletswyddau ariannolstatudol yn ystod 2004/2005, mynegaisbeth pryder bod nifer o gyrff y GIG yn rhagweld na fyddent yn gwneud hynny yn 2005/2006 ac y byddai’rsefyllfa yn anos byth yn 2006/2007.Sylwaishefyd y gellid
Archwiliad ariannol o lywodraeth ganolog a chyrff y GIG yng Nghymru: 200611